سنگ کلیه (urolithiasis) یکی از شایع‌ترین اختلالات دستگاه ادراری است که هر ساله فقط در ایالات متحده، کار بیش از 300000 نفر را به مراکز درمانی می‌کشاند. برای آشنایی بیشتر با این بیماری، همراه ما باشید.
سنگ کلیه چیست
سنگ کلیه در واقع به عارضه سفت و متبلور شدن ذراتی مانند مانند کلسیم، اگزالات و فسفر گفته می‌شود که به صورت طبیعی در مواد غذایی وجود دارند و بعد از تصفیه خود وارد ادرار می‌شوند. مصرف ناکافی مایعات به این مواد معدنی اجازه می‌دهد تا در کلیه‌ها متبلور شده، به یکدیگر متصل شوند و سنگ تشکیل دهند.
انواع سنگ کلیه شامل چه چیزی است و چگونه تشکیل می شوند؟
انواع مختلفی از سنگ ممکن است در کلیه تشکیل شود. مهم‌ترین آنها عبارتند از:
- سنگ‌های کلسیمی که شامل دو نوع سنگ‌های اگزالات کلسیمی و سنگ‌های فسفات کلسیمی می‌شوند و شایع‌ترین نوع سنگ کلیه هستند. سنگ‌های اگزالات کلسیمی بیشتر از سنگ‌های فسفات کلسیمی شیوع دارند.
- سنگ اسید اوریک زمانی تشکیل می‌شود که ادرار حاوی اسید اوریک بیش از حد است. خوردن ماهی، صدف و گوشت زیاد، به ویژه گوشت اندام‌های داخلی بدن حیوانات مانند جگر، ممکن است اسید اوریک در ادرار را افزایش دهد.
- سنگ‌های استروویت ممکن است پس از ابتلا به عفونت ادراری ایجاد شوند. سرعت بزرگ شدن این سنگ‌ها بسیار زیاد است.
- سنگ سیستین ناشی از اختلالی به نام سیستینوری است که به صورت ارثی به افراد منتقل می‌شود. اختلال سیستینوری باعث می‌شود اسید آمینه سیستین به کلیه‌ها و ادرار وارد شود.
از علائم سنگ کلیه زنان و مردان می توان به چه مواردی اشاره کرد ؟
علائم ابتلا به این بیماری می‌تواند شامل یک یا چند مورد از موارد زیر باشد:
- درد شدید در دو طرف کمر
- درد مبهم زیر شکم که از بین نمی‌رود
- وجود خون در ادرار
- حالت تهوع یا استفراغ
- تب و لرز
- بوی بد و کدر شدن رنگ ادرار
ما شایع ترین علل سنگ کلیه را بررسی کرده ایم که شاید یک سری علل دیگری داشته باشد اما بیشتر این موراد در بالا ذکر شده است.
نشانه های سنگ کلیه به چه صورتی خود را نمایان می کند؟
شایع‌ترین نشانه سنگ کلیه، درد شدید و احساس گرفتگی ماهیچه در پشت و پهلو است. این احساس اغلب به زیر شکم یا کشاله ران نیز سرایت می‌کند. درد ناشی از حضور سنگ در کلیه در بیشتر موارد به طور ناگهانی شروع شده و سینوسی است. هر زمان که بدن سعی کند خود را از شر سنگ خلاص کند؛ این درد می‌تواند شروع شود.
سنگ کلیه در نوزادان
عواملی که کودکان یا نوزادان را در معرض افزایش خطر ابتلا به سنگ کلیه قرار می‌دهند عبارتند از:
- سابقه خانوادگی
- کاهش مصرف آب یا کم آبی طولانی مدت بدن
- عفونت مکرر دستگاه ادراری
- استفاده از رژیم غذایی سرشار از سدیم و یا پروتئین
- چاقی
- کاهش سطح فعالیت
- نقص در دستگاه ادراری
- استفاده از داروهای خاص
کودکان و نوزادانی که مبتلا این عارضه هستند باید بیشتر مراقب تغذیه خود باشند و نگهداری از کودک که سنگ کلیه دارد ساده نیست پس باید پیشگیری لازم را انجام دهیم که در ادامه راه به مشکل برخورد نکنند.
سنگ کلیه در سالمندان
همانطور که می دانید با توجه به شرایط تغذیه موجود و بسیاری از افراد سن بالا در خانواده با سنگ کلیه دست و پنجه نرم می کنند و باعث می شود تا مراقبت از آنها سخت شود چون این بیماری درد بسیار زیادی دارد و ما یک سری موراد را باید رعایت کنید تا در سن بالا به این بیماری دچار نشوید سالمندی که از سنگ کلیه رنج می برد باید مراقبت ویژه ای انجام داد و اندازه این سنگ قابل تغییر است می تواند هم اندازه یک شن یا توپ گلف باشد و پرستار سالمند باید بداند که بسیار شایع است در افراد مسن که به دلایل زیاد سنگ کلیه بسیار بیشتر است و حتما نگهداری بیشتری نیاز دارد تا هم پیشگیری شود و درمان شود.
روش تشخیص حتمی سنگ کلیه
زمانی که ادارا شما رنگ عوض کند و درد ممتد در ناحیه زیر دنده تا زیر شکم و مسیر حرکت سنگ می توایند به پزشک مراجعه کنید و برای جوابقطعی سنگ حتما از روشها زیر استفاده می کنند|:
- سونوگرافی
- سی تی اسکن
- رادیو گرافی
- پیلوگرام داخل ورودی
پیشگیری از سنگ کلیه
نوشیدن مایعات کافی، به خصوص آب، مهم‌ترین کاری است که می‌توانید برای جلوگیری از ابتلا به سنگ کلیه انجام دهید. به جز در مواردی خاص، مصرف شش تا هشت لیوان آب در روز برای بدن ضروری است. علاوه بر این مطالعات نشان داده‌اند که رژیم‌های غذایی کاهش دهنده فشار خون می‌توانند خطر ابتلا به سنگ کلیه را کاهش دهند. از اضافه وزن نیز به عنوان یکی از عوامل خطر ابتلا به سنگ کلیه یاد می‌شود. بنابراین اگر نمی‌خواهید دچار سنگ کلیه شوید؛ وزن خود را متعادل نگه دارید.
درمان سنگ کلیه
درمان این عارضه با توجه به نوع سنگ انجام می‌شود. برای تشخیص نوع سنگ نیز باید سنگ‌های خارج شده از ادرار به آزمایشگاه فرستاده شوند. نوشیدن شش تا هشت لیوان آب در روز جریان ادرار را افزایش داده و اولین خط درمان سنگ کلیه است. افرادی که بدنشان کم آب است یا تهوع و استفراغ شدید دارند ممکن است نیاز به سرم داشته باشند. سایر گزینه‌های درمانی عبارتند از:
داروهایی مانند:
- آلوپورینول برای سنگ‌های اسید اوریک
- دیورتیک‌های تیازیدی برای پیشگیری از تشکیل و تولید سنگ‌های کلسیمی
- بی‌کربنات سدیم یا سیترات سدیم برای کاهش اسیدی شدن ادرار
- محلول‌های فسفر برای جلوگیری از تشکیل سنگ‌های کلسیمی
- ایبوپروفن
- استامینوفن
- ناپروکسن سدیم
- سنگ شکن
- نفرولیتوتومی از راه پوست
درمان گیاهی سنگ کلیه
مصرف مواد زیر می‌تواند به درمان سنگ کلیه کمک کند:
- سرکه سیب
- آب لیمو
- آب ریحان
- آب انار
- روغن زیتون
- لوبیا قرمز
- دمنوش ریشه قاصدک
- دمنوش گیاه دم اسبی
عوارض سنگ شکن کلیه
سنگ شکنی مانند بسیاری از روش‌های درمانی دیگر، ممکن است خطرات را در پی داشته باشد. به عنوان مثال ممکن است منجر به خونریزی داخلی شده و باعث شود بیمار نیاز به تزریق خون داشته باشد. اگر بعد از خرد شدن سنگ یک تکه از آن مانع خروج ادرار از کلیه‌ها شود، ممکن است عفونت و حتی آسیب کلیوی رخ دهد. از دیگر عوارض جدی این روش درمانی می‌توان به افزایش فشار خون یا نارسایی کلیه اشاره کرد.
درمان درد سنگ کلیه
پروسه دفع سنگ کلیه می‌تواند باعث درد زیادی شود. پزشکان در این شرایط مصرف مسکن‌های خارج از نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن را توصیه می‌کنند. برای درد شدید نیز ممکن است یک داروی مخدر یا داروی ضد التهابی مانند کتورولاک (تورادول) تجویز شود. سایر درمان‌های طبیعی نیز گاهی علائم را برای کوتاه‌مدت تسکین می‌دهند. این درمان‌ها عبارتند از:
- دوش گرفتن با آب گرم
- استفاده از کمپرس داغ
درمان سنگ کلیه در منزل
سنگ کلیه فقط از طریق ادرار می‌تواند از بدن خارج شود. معمولا سنگ‌هایی که کوچک‌تر از 5 میلی‌متر هستند؛ به راحتی دفع می‌شوند. اما سنگ‌های بزرگ‌تر به طور کلی نیاز به مداخله پزشکی دارند. بسته به اندازه و محل سنگ، مدت زمان لازم برای دفع آن متفاوت است. خوشبختانه، روش‌های درمان‌های خانگی طبیعی زیادی برای دفع موثر سنگ کلیه وجود دارد. برخی از آنها عبارتند از:
- نوشیدن مقدار زیادی آب
- مصرف مخلوطی از آب لیمو و روغن زیتون
- نوشیدن ترکیبی از سرکه سیب خام و آب
- مصرف غذاهای ادرارآور مانند کرفس، کلم بروکسل، خیار، هندوانه و مارچوبه
آیا سنگ کلیه خطرناک است
این بیماری به ندرت برای بدن خطرناک می‌شود. سنگ کلیه اگر باعث عفونت مکرر یا جدی شود یا برای مدت طولانی در کلیه انسداد ایجاد کند؛ می‌تواند آسیب کلیوی به وجود بیاورد. برخی از سنگ‌ها در صورت عدم درمان می‌توانند باعث از کار افتادن کلیه شوند.
آیا سنگ کلیه باعث فشار خون می شود
تقریبا تمام افرادی که کلیه‌های سنگ ساز دارند؛ در معرض خطر ابتلا به بیماری فشار خون و بیماری‌های کلیوی هستند. بنابراین از سنگ کلیه به عنوان یکی از عوامل خطر ابتلا به این بیماری‌ها یاد می‌شود. مردان مسن مبتلا به سنگ کلیه، بیش از سایر افراد در معرض ابتلا به افزایش فشار خون هستند و باید روش های درمان سریع افت فشار خون را بدانید که این بیماری را کنترل کنید.
کلام آخر
همانطور که گفتیم این بیماری بسیار شایع است و در بسیاری از افراد به وجود می آید این سنگ از رسوبات به وجود می آید که توسط کلیه تولید می شود و روش های درمان متفاوتی دارد که جدیدا به صورت لیزر و دستگاه سنگ شکن از بین می رود ما در این مقاله تلاش کرده ایم که تمامی موارد را بررسی کنیم اگر کمبود وجود داشت شما از طریق نظرات به ما اطلاع دهید که یک مقاله جامع و کامل را خدمت شما ارائه کنیم و میزان رضایت خود ار از این مقاله وارد کنید به ما کمک می کند تا بهترین مقالات را به شما ارائه کنیم.