مشکلات گوارشی سالمندان چگونه کنترل می شود؟

یکی از بیماری های متداول در سالمندان مشکلات گوارشی است، در سال میلیون ها سالمند در همه دنیا به مشکلات گوارشی مبتلا می شوند که سطح آن گوناگون است، کنترل کردن این بیماری و درمان کردن و بهبودی سالمند نیاز دارد به شناخت این بیماری توسط کسی که از سالمند مراقبت می کند یا پرستار سالمند، همچنین آشنا بودن با نشانه های این مشکل، دلایل ایجاد آن، راه و روش های درمان و در آخر جلوگیری و پیشگیری از این مشکلات، در این مقاله به صورت خلاصه این مشکل را بررسی خواهیم کرد.

مشکلات گوارشی چیست؟

دستگاه گوارش شامل مری، معده، روده کوچک، روده بزرگ، پانکراس و کیسه صفرا است، به وجود آمدن هرگونه مشکل و ضعف در عملکرد طبیعی هرکدام از این بخش‌ ها، منجر به نشانه‌ ها و علائمی در فرد می شود که به آن مشکلات گوارشی گفته می شود.

مشکلات گوارشی در سالمندان مانند بقیه ی گروه‌ های سنی می‌ تواند دارای طیف وسیعی باشد که از نشانه‌ های ابتدایی و خفیف تا نشانه‌ های واضح تا شدید شامل می شود، این مشکلات معمولا با عنوان هایی همانند ریفلاکس معده به مری، سندرم روده تحریک پذیر، عدم تحمل لاکتور و در موارد شدید سرطان دستگاه گوارشی شناخته می‌شوند.

علائم و نشانه های مشکلات گوارشی

همان گونه که بیان شد نشانه های مشکلات گوارشی در افراد سالمند دارای شدت های متفاوت و وسیعی از خفیف تا شدید است، زمانی که تشخیضص داده شود در هر مرحله ای که باشد به روش خاص خودش نیاز دارد، اولین کسی که این مشکل را در بیماران تشخیص می دهد پرستار سالمند یا کسی که از سالمند مراقبت می کند است، اگر سالمند این علائم را داشت می تواند نشانه ی واضح از یک مشکل گوارشی باشد که این علائم عبارت اند از:نفخ، یبوست، اسهال، سوزش سر دل، حالت تهوع و وجود خون در مدفوع، یک پرستار سالمند با تجربه با تشخیص دادن به موقع این مشکل می تواند به درمان هرچه سریع تر مشکل کمک کرده و از شدت گرفتن آن جلوگیری کند.

اسهال

سالمندان که در حرکت کردن دچار مشکل و ناتوانی هستند و تحرکی ندارند دچار اسهال می شوند، این افراد به دلیل انسداد در روده دچار اسهال می شوند و با مصرف داروی ضد اسهال مشکل شان شدت پیدا می کند، حتی ممکن است این سالمندان دچار زخم و خونریزی در روده شده و نیاز به جراحی پیدا کنند.

یبوست

از دیگر بیماری های شایع سالمندان یبوست است، زمانی که سالمند کمتر از سه بار در هفته به دستشویی برود و روده اش تخلیه نشود دچار یبوست شده است، کم تحرکی، عدم استفاده کافی از آب و فیبرهای غذایی از جمله فیبرهای محلول و… از اصلی ترین دلایل ابتلای سالمندان به یبوست شناخته می شوند، یبوست سالمندان با تغییراتی که د رژیم غذایی اش رعایت می شود برطرف خواهد شد.

زخم معده

زحم معده، زخم روده و خون ریزی های ناشی از آن ها در سالمندان مشاهده می شود،  از دلایل اصلی بیماری های گوارشی و زخم معده را می توان عامل های شیمیایی، عفونی و عصبی را نام برد، عفونتی که در اثر هلیکوباکتر پیلوری است 60 تا 70 % موجب ایجاد زخم معده در افراد سالمند می شود.

کم خونی

کم خونی در سالمندان یکی از شایع ترین علل بیماری ها و مشکلات گوارشی معرفی می شود.

ریفلاکس معده

بازگشت محتویات معدی به داخل مری به صورت غیرعادی از شایع ترین بیماری های گوارشی سالمندان است، افراد سالمندی که اضافه وزن دارند، سیگار و الکل مصرف می کنند بیشتر دچار این مشکل می شوند..

 سندروم روده تحریک ‌پذیر (IBS)

از دیگر بیماری گوارشی رایج در سالمندان سندروم روده تحریک پذیر است ، زنان سالمند بیشتر از مردان سالمند به این بیماری مبتلا می شوند، روده و اعصاب و عضلات آن در این بیماری حساس می شوند و پس از مصرف غذا دچار انقباض شده و فرد دجار اسهال می شود.

دیور تیکولیت

از دیگر بیماری های شایع گوارشی در سالمندان می توان به دیورتیکولیت اشاره کرد، این بیماری موجب التهاب کیسه های کوچکی در دیواره روده بزرگ قرار دارند می شود، استفاده از مواد غذایی کم فیبر و یبوست علت اصلی این بیماری گوارشی است، ضمن این که ورود باکتری و مواد تحریک کننده می توانند از اصلی ترین علل این بیماری باشد، نشانه ها و علائم این بیمار شامل یبوست، اسهال، تهوع، استفراغ، نفخ، خونریزی از مقعد می باشد.

مشکلات گوارشی چگونه در سالمندان به وجود می آید؟

درست است که فرآیند شکل گیری مشکل گوارشی در افراد سالمند زیاد فرقی با بقیه افراد ندارد اما به دلایلی این مشکل در افراد سالمند خیلی سریع پیشروی می کند و درمان آن پیچیده تر می شود، در اصل علاوه بر سبک و تغییرات سبک زندگی،بالا رفتن سن هم عامل مهمی است که احتمال دچار شدن به مشکلات گوارشی را زیاد می کند.

با افزایش سن عملکرد اعضای بدن و دستگاه های بدن ضعیف می شود، دستگاه گوارش هم از بقیه جدا نیست و با کم شدن توان ماهیچه های این دستگاه از کارآمدی و سرعت عمل آن کم می شود.

دلیل ساده این مشکل کم بودن سرعت باز سازی سلول های مرده و جایگزین شدن آن ها با سلول های جدید در افراد سالمند است، همچنین کم شدن توان بقیه اعضای بدن و مشکل ایجاد شدن درآن ها می تواند احتمال به وقوع پیوستن  این مشکلات گوارشی را زیادکند، مثلا گرفتگی عروق و رگ های خونی یکی از مشکلات متداول در سالمندان است، که این مشکل خون رسانی به بقیه بخش ها از جمله دستگاه گوارش را باعث می شود، بنابراین با این وضعیت علاوه بر مشکلات گوارشی که به وجود می آید ممکن است باعث مشکلات بیشتری هم از جمله زخم معده، هموروئید(بواسیر) و بی اختیاری مدفوع شود.

به خاطر همین دلیل ها پرستار سالمند نقش مهمی در تشخیص به موقع این مشکل دارد.

روش مراقبت از سالمند که مشکل گوارشی دارد؟

در اولین قدم پرستار سالمند یا کسی که از سالمند مراقبت می کند مسئول تشخیص زود این مشکل است، قدم دوم درست بودن سبک زندگی فرد و پیگیری نشانه های مشکل است که باید در مراقبت کردن از فرد سالمند به آن ها توجه کرد.

دارو هایی که برای این مشکل تجویز می شوند را باید حتما سر وقت استفاده کرد، در نتیجه در این مشکل توجه کردن به توصیه ها و راه و روش پزشک خیلی خلیلی مهم است و اگر این مشکل شدید شد مسئولیت را به عهده سالمند نگذاریم و دوز داروه ها را به او یاد آوری کنیم.

در نهایت مهم ترین نکته از نظر سبک زندگی، تغذیه مناسب این بیماران است، زیرا در بیشتر موارد، این بیماران با فهرست بلندبالایی از غذاهای ممنوعه سروکار دارند. که باید به دقت دنبال شود.

روش درمان مشکلات گوارشی

اگرچه علائم و نشانه ها توسط یک پرستار سالمند تشخیص داده می شود، اما تشخیص صحیح مشکل، شدت آن و روش درمان بر عهده متخصص گوارش است، برای این منظور، پزشکان ممکن است علاوه بر معاینه بیمار در کنار بالین، روش های تشخیصی مختلفی از جمله آندوسکوپی و کولونوسکوپی را تجویز کنند.

به طور خلاصه، مشکلات گوارشی در سالمندان را می توان تا حد زیادی با تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی در مراحل اولیه کنترل کرد، اما در مراحل میانی معمولاً به مداخلات دارویی برای درمان نیاز است، در نهایت در مرحله پیشرفته این بیماری و برای بهبود سریع وضعیت بیمار، ممکن است نیاز به انجام عمل جراحی در دستگاه گوارش باشد.

مراحل پیشگیری از مشکلات گوارشی

مهمترین نکته در پیشگیری از مشکلات گوارشی، حفظ سبک زندگی سالم و تنظیم انتظارات دستگاه گوارش با توجه به سن بیمار است. انتظار اینکه یک پیرمرد مانند یک مرد جوان بدود دور از انتظار است. انتظار اینکه غذاهای مختلف و سنگین با سرعت و کیفیت مناسب هضم شوند منطقی نیست. بنابراین پرستار سالمند به عنوان فردی که مسئول تنظیم سبک زندگی فرد است. او باید به این نکته توجه ویژه داشته باشد و سبک زندگی و رژیم غذایی سالمندان را بر اساس آن تنظیم کند.
نوشیدن آب زیاد برای حفظ هیدراته بودن بدن، کم شدن چربی‌ها و افزایش فیبرها در رژیم غذایی روزانه، حفظ وزن سالم و فعالیت بدنی منظم (در صورت امکان) مهم‌ترین نکاتی است که سالمندان را از روبرو شدن با مشکلات گوارشی مصون می‌کند، در صورت نیاز به خدمات پرستاری در تهران با خدمات پرستاری سپید گستر در تهران تماس بگیرید.