زخم‌های معده که در پزشکی به آنها رخم‌های گوارشی نیز گفته می‌شود البته اسم های مانند بیماری اولسر پپتیک و زخم اثنی عشر نیز دارد ؛ زخم‌های بازی هستند که در لایه داخلی معده و قسمت بالایی روده کوچک ایجاد می‌شوند. شایع‌ترین علامت زخم معده درد است. با توجه به شایع بودن این بیماری هرچه سن بالا برود احتمال اینکه درد بیشتر شود بسیار زیاد است و افراد مسن بسیار باید مراقب باشند و اگر وظیفه نگهداری از سالمند را دارید بهتر برای آشنایی بیشتر با این بیماری با ما تا انتهای این مقاله همراه شوید.
زخم معده یا زخم گوارشی یکی از بیماری های شایع در بین مردم می باشد که روش درمانی زیادی دارد در بعضی از موارد با اسید معده، نفخ، درد و… خود را نشان می دهد و روش درمانی زیادی وجود دارد اما گیاهان دارویی و مصرف غذایی و میوه سرشار تز فیبر بسیار پرطرفدار می باشند
زخم معده چیست؟
زخم اولسر پپتیک یا معده بیماری است که در آن یک زخم یا زخم‌های متعدد دردناکی در پوشش معده یا قسمت اول روده کوچک (اثنی‌عشر) ایجاد می‌شود. به طور طبیعی همواره یک لایه ضخیم از مخاط در معده ما وجود دارد که از پوشش معده در برابر تأثیر آنزیم‌های گوارشی محافظت می‌کند. اما عوامل بسیاری وجود دارد که می‌توانند قدرت این لایه محافظ را کاهش داده و به اسید معده اجازه دهند به بافت این عضو بدن آسیب برساند اگر شما مثل بسیاری از مردم از زخم اثنی عشر رنج می برید بهتر است با انواع آن آشنا شوید.
انواع زخم معده
به طور کلی زخم‌های گوارشی به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند:
- زخم معده که در داخل معده ایجاد می‌شود
- زخم اثنی عشر که در قسمت بالایی روده کوچک یعنی درست در محلی که اثنی عشر قرار دارد رخ می‌دهد.
زخم معده چه نشانه هایی دارد؟
برخی از افراد مبتلا به این نوع از زخم‌ها، هیچ علامتی را تجربه نمی‌کنند. اما اگر قرار باشد با ابتلا به این بیماری، علائمی در بدن رخ دهند عبارتند از:
- درد سوزشی که در ناحیه میانی یا بالای معده احساس شده و بین وعده‌های غذایی یا در شب تشدید می‌شود
- دردی که با خوردن غذا یا مصرف آنتی اسید به طور موقت از بین می‌رود
- نفخ شدید
- سوزش سردل
- حالت تهوع یا استفراغ
در موارد شدید، علائم زخم معده عبارتند از:
- تیره شدن رنگ مدفوع که به دلیل خونریزی رخ می‌دهد
- استفراغ
- کاهش وزن
- درد شدید در قسمت میانی تا بالای شکم
زخم معده را چگونه تشخیص دهیم
وجود این علائم در بدن به طور قطع نمی‌تواند بیماری زخم معده را تایید کند. تنها راهی که پزشک می‌تواند با استفاده از آن با اطمینان بگوید که آیا زخمی در معده دارید یا نه این است که از روش‌های تصویربرداری استفاده کند. این روش‌ها که معتبرترین آنها آندوسکوپی است؛ به پزشک اجازه می‌دهند که به صورت زنده داخل معده را ببیند و حضور زخم را بررسی کند.
آیا زخم معده درمان دارد
درمان زخم معده به علت ایجاد آن بستگی دارد. با انجام درمان مناسب، بیشتر زخم‌های گوارشی در عرض چند ماه بهبود می‌یابند. اگر زخم ناشی از وجود عفونت باکتریایی هلیکوباکتر پیلوری (H. Pylori) در معده باشد؛ مصرف یک دوره آنتی‌بیوتیک و داروهایی به نام مهارکننده پمپ پروتون (PPI) توصیه می‌شود. بقیه علل ایجادکننده این بیماری نیز درمان مخصوص به خود را دارند.
درمان زخم معده در طب سنتی
به غیر از درمان‌های دارویی که برای هر علت وجود دارد؛ تحقیقات نشان داده‌اند که برخی از روش‌های سنتی نیز ممکن است در مدیریت زخم معده مفید باشند. برخی از مهم‌ترین روش‌های سنتی درمان زخم معده عبارتند از:
- مصرف مواد غذایی حاوی فلاونوئیدها: فلاونوئیدها ترکیباتی هستند که به طور طبیعی در بسیاری از میوه‌ها و سبزیجات از جمله سویا، حبوبات، انگور قرمز، انواع توت و سیب وجود دارند و برای تسکین درد ناشی از زخم مفیدند.
- مصرف پروبیوتیک‌ها: پروبیوتیک‌ها باکتری‌های زنده و مخمرهایی هستند که موجب رشد میکروارگانیسم‌های سالم و مهمی در دستگاه گوارش می‌شوند. این باکتری‌ها در بسیاری از مواد غذایی از جمله کفیر و ماست و به ویژه غذاهای تخمیر شده وجود دارند.
- مصرف عسل: عسل بسته به گیاهی که از آن مشتق شده است می‌تواند تا 200 عنصر مفید از جمله پلی‌فنول‌ها و سایر آنتی‌اکسیدان‌ها را در خود جای دهد. برخی از آنتی‌باکتریال‌های قوی موجود در عسل می‌توانند رشد هلیکوباکتر پیلوری را مهار کنند.
زخم معده درمان خانگی
درمان‌های خانگی و داروهای خارج از نسخه بسیاری وجود دارند که می‌توانند به تسکین درد و سایر علائم مرتبط با زخم معده کمک کنند. اما همه آنها در موارد شدید، ممکن است مؤثر نباشند. به غیر از مواردی که در بالا به آنها اشاره شد؛ مصرف مواد زیر نیز می‌تواند به تسکین این بیماری کمک کند:
زردچوبه: زردچوبه دارای خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی است و می‌تواند به پیشگیری از زخم معده یا تسکین علائم آن کمک کند.
بابونه: چای بابونه در درمان اسپاسم روده، کاهش التهاب و درد ناشی از زخم معده موثر است.
سیر: سیر به مبارزه با عفونت‌ها و جلوگیری از رشد هلیکوباکتر پیلوری کمک می‌کند. سیر هم برای درمان و هم برای پیشگیری از زخم مفید است.
داروهای زخم معده
معمولا از 5 دسته داروهای زیر برای درمان این بیماری و تسکین علائم مربوط به آن استفاده می‌شود:
- داروهای آنتی‌بیوتیک که برای از بین بردن هلیکوباکتر پیلوری تجویز می‌شوند
- داروهایی که تولید اسید را مسدود کرده و باعث بهبودی می‌شوند
- داروهایی که برای کاهش تولید اسید مفید هستند
- آنتی اسیدهایی که اسید معده را خنثی می‌کنند
- داروهایی که از پوشش معده و روده کوچک محافظت می‌کنند
آیا زخم معده خطرناک است
زخم معده عموما بیماری خطرناکی نیست. به خصوص اگر به موقع درمان شود. بنابراین می‌توان گفت که عوارض زخم معده نسبتا نادر هستند ولی در صورت وقوع می‌توانند بسیار جدی باشند. برخی از این عوارض عبارتند از:
- خونریزی در محل زخم
- سوراخ شدن پوشش معده از محل زخم
- زخمی که حرکت غذا را در دستگاه گوارش مسدود می‌کند (انسداد معده)
چه کسانی زخم معده می گیرند
به طور کلی از هر 10 نفر در جهان یک نفر در طول زندگی خود دچار زخم می‌شود. عوامل خطری که احتمال بروز زخم را افزایش می‌دهند عبارتند از:
- استفاده مکرر از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی. این داروها شامل گروهی از مسکن‌های ضد دردی مانند ایبوپروفن هستند.
- سابقه خانوادگی
- بیماری‌هایی مانند بیماری کبدی، کلیوی یا ریوی
- مصرف منظم الکل
- سیگار کشیدن
زخم معده رژیم غذایی
علاوه بر مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضد اسید که توسط پزشک برای درمان زخم توصیه می‌شوند؛ خوردن مواد غذایی زیر ممکن است در برابر باکتری‌های عامل زخم از بدن محافظت کنند:
- گل کلم
- تربچه
- سیب
- بلوبری
- تمشک
- توت فرنگی
- گیلاس
- فلفل دلمه‌ای
- هویج
- کلم بروکلی
- سبزیجات برگدار مانند کلم پیچ و اسفناج
- غذاهای غنی از پروبیوتیک مانند ماست و کفیر
- روغن زیتون و سایر روغن‌های گیاهی
- عسل
- سیر
- چای سبز بدون کافئین
- شیرین بیان
- زردچوبه
برای زخم معده چی بخوریم
- مواد غذایی مانند ماست که سرشار از پروبیوتیک‌ها هستند و برای مبارزه با عفونت هلیکوباکتر پیلوری مفیدند
- سیب، گلابی، بلغور جو دوسر و سایر غذاهایی که فیبر بالایی دارند.
- سیب زمینی شیرین، اسفناج، هویج، طالبی و جگر گاو که سرشار از ویتامین A هستند. این ویتامین می‌تواند به کوچک کردن زخم معده کمک کند و همچنین ممکن است در پیشگیری از آن نقش داشته باشد.
- فلفل دلمه‌ای قرمز، مرکبات، توت فرنگی، کیوی و کلم بروکلی که غنی از ویتامین C بوده و می‌توانند به روش‌های مختلفی از معده در برابر زخم محافظت کنند.