یکی از بیشترین مشکلاتی که بیماران و سالمندان زمین گیر دارند زخم بستر است، کسانی که به هر دلیلی مانند بستری بودن در بیمارستان یا نشستن روی صندلی چرخدار توانایی حرکت ندارند و اغلب اوقات جایی ساکن هستند بیشتر مستعد زخم بستر هستند، اگرچه این بیماری دلایل علمی خودش را دارد.

این بیماری در افراد سالمند به دلیل سهل انگاری هایی که می شود و پایین بودن مراقبت هایی که در زمینه مراقبتی و بهداشتی انجام می شود ایجاد می شود، همه ی ما می دانیم که این بیماری خیلی آزاردهنده و عذاب آور است و به میزان زیادی بر کیفیت زندگی افراد اثر می گذارد و برای سلامتی مضر و خطر آفرین است.

پس به عنوان پرستار سالمند یا کسی که از سالمند مراقبت می کند اگر از فردی مراقبت می کنیم که مستعد گرفتار شدن به این بیماری است باید حواسمان را جمع کنیم.

تماس با خدمات پرستاری سپید گستر
تماس با خدمات پرستاری سپید گستر

زخم بستر چیست؟

تا به حال این سوال برای شما پیش آمده است که زخم بستر چگونه به وجود می آید ؟ همان طور که از نام این بیماری مشخص است در اثر نشستن طولانی و نداشتن فعالیت و تحرک زخم بستر شکل می گیرد، به همین علت کسانی که ناتوانی جسمی دارند یا سالمندانی که توانایی حرکت ندارند بیشتر در معرض دچار شدن به این بیماری هستند.

وقتی فردی زیاد در جا و بستر خود قرار دارد به بخشی از لایه پوست که بیشتر به آن فشار وارد می شود در طی نشستن طولانی مدت فشار وارد می کند و باعث بروز زخم بستر می شود.

این فشار ادامه دارباعث مرگ سلول های پوستی فرد و آسیب به آن قسمت می شود مثلا یکی از قسمت هایی که ممکن است بیشتر به این عارضه دچار شوند بخش کناری استخوان لگن است، پوست این قسمت چون فرد بیمار به پهلو می خوابد تحت فشار استخوان لگن و وزن بیمار قرار می گیرد و همچنین کف بستر دچار زخم و مشکل می شود.

زخم بستر
زخم بستر

 

در اصل این فشار ادامه دار باعث میشود که خون رسانی به این قسمت ها کم شود و در پایان قطع شود پس موجب مرگ سلولی می شود که در این حالت قسمت آسیب دیده بیشتر در معرض عفونت قرار می گیرد و در آخر به شکل زخم ظاهر می شود.

زخم بستر

به نقل از cancer - آسیب به ناحیه ای از پوست ناشی از فشار مداوم بر روی آن ناحیه برای مدت طولانی. این فشار می تواند جریان خون را در ناحیه آسیب دیده کاهش دهد که ممکن است منجر به آسیب بافت و مرگ بافت شود. زخم بستر اغلب روی پوستی که نواحی استخوانی بدن را می پوشاند، مانند پشت، دنبالچه، باسن، باسن، آرنج، پاشنه پا و مچ پا ایجاد می شود.

طبقه بندی زخم بستر

زخم های بستر با توجه به مراحلی که ایجاد می شوند در 4 دسته قرار می گیرند، زخم ها در جزئیاتی که با هم دارند با هم متفاوت هستند و از ضعیف تا شدید شدت آن ها متفاوت است، احتمال ابتلا به عفونت در زخم هایی که جدی تر است بیشتر است و هر چقدر آن زخم به مرحله 3 و 4 نزدیک تر باشد مدیریت زخم و جلوگیری یا متوقف کردن پیشرفت آن سخت تر است.

علت زخم بستر در سالمندان

زخم بستر زمانی ایجاد می شود که فشار زیادی به مدت طولانی به قسمتی از پوست وارد شود و نوعی زخم پوستی است، علت اصلی زخم بستر در سالمندانی که توانایی حرکت ندارند و در بستر خود هستند توجه نکردن به حالت و مدل قرار گرفتن بدن این افراد است.

فرد سالمند اگر خودش نتواند فعالیت داشته باشد و در بستر بماند سریع به زخم بستر مبتلا می شود، معمولا این زخم برای فرد زمانی به وجود می آید که مدت زیادی تکان نخورد و در یک موقعیت بماند، تکان نخوردن و مدام در یک موقعیت بودن باعث می شود که در پوست جریان خون برقرار نباشد و درنتیجه پوسیده می شود، مهم ترین دلایلی که باعث زخم بستر در سالمندان می شود در زیر آورده شده است:

  1. اصطکاک بیش از حد پوست با یک سطح صاف مانند ملحفه
  2. فشار بیش از حد
  3. بریدگی پوست (زمانی که پوست از استخوان دور می‌شود)
  4. عوامل دیگر مانند کم آبی بدن و سوء تغذیه
زخم بستر
زخم بستر

علل شایع و علائم زخم بستر

طبق چیزهایی که گفته شد نداشتن بیش از حد تحرک و فعالیت پوست را آسیب پذیر می کند و باعث ایجاد زخم بستر می شود، در ایجاد زخم بستر 3 عامل مهم وجود دارند که به شرح زیر است:

  • خون در بدن وظیفه اکسیژن رسانی و رساندن بقیه مواد مغذی را دارد که برای بدن ضروری هستند و نبودن این مواد باعث آسیب به پوست و بافت های اطراف آن حتی مرگ این بافت ها می شود، زمانی که فشار مکرر به یک قسمت وارد شود این خون رسانی اتفاق نمی افتد و محدود می شود در نتیجه باعث زخم بستر می شود.
  • اصطکاک پوست بدن با ملحفه و لباس این اندام را شکننده می کند و در معرض آسیب می گذارد خصوصا زمانی که پوست مرطوب باشد.
  • دو سطح اگر در جهت مخالف حرکت کنند که باعث بریدگی می شود و تکان و حرکت پوست بر روی استخوان باعث کشیده شدن پوست می شود به مرور زمان زخم ایجاد می شود.

مناطق شایع ایجاد زخم بستر

کسانی در در روز به مدت طولانی از ویلچر استفاده می کندد بیشتر روی پوست قسمت هایی که نام برده می شود دچار زخم می شوند:

  1. دنبالچه یا باسن
  2. تیغه‌ های شانه و ستون فقرات
  3. پشت بازو ها و پاها یعنی جایی که روی صندلی قرار می‌ گیرند
  4. پشت یا کناره‌ های سر
  5. تیغه‌ های شانه
  6. باسن، کمر یا دنبالچه
  7. پاشنه پا، مچ پا و پوست پشت زانو

عوارض زخم بستر چیست؟

مهم ترین عوارض این زخم به شرح زیر است که بعضی از آن ها خطرناک هستند:

  • سلولیت: نوعی عفونت پوست و بافت‌های نرم متصل به آن سلولیت نام دارد.
  • عفونتی که در اثر زخم بستر ایجاد می شود می تواند به مفاصل و حتی استخوان نفوذ کند و به غضروف ها و بافت ها آسیب بزند، حتی بعض مواقع به دلیل عفونت عملکرد مفاصل و اندام ها کم می شود.
  • زخم هایی که در اثر زخم بستر ایجاد می شوند اگر طولانی مدت باشند و درمان نیافته باشند می توانند به نوعی کارسینوم سنگ فرشی تبدیل شوند.
  • سپسیس: خیلی کم، این نوع زخم‌‌ های پوستی بستر باعث سپسیس می‌ شوند.

مراقبت‌ های زخم بستر در سالمندان

نکته های زیادی برای مراقبت و بهبود زخم بستر در افراد سالمند هست، اما ممکن است مهم ترین نکات آن مربوط به مواردی باشد که باعث پیشگیری می شوند، در واقع جلوگیری از این زخم بسیار راحت تر از درمان آن است.

زخم بستر
زخم بستر
  • در نتیجه اول به مهم ترین روش جلوگیری از زخم بستر می پردازیم، و آن هم این است که در طول شبانه روز موقعیت بدن این افراد را تغییر دهید، انسان های سالم در خواب چندین بار موقعیت خود را تغییر می دهند همچنین در طول روز تحرک و فعالیت دارند و به بدن آن ها در بستر فشار وارد نمی شود.
  • این مسئله برای کسانی که مشکل حرکتی دارند فرق دارد، آن ها طی 24 ساعت شبانه روز نمی توانند خودشان تغییر موقعیت بدهند پس اگر هرچند ساعت تکان نخورند و تغییر موقعیت ندهند ممکن است به این بیماری دچار شوند، پس بهتر است از پرستار سالمند یا کسی که از سالمند مراقبت می کند بخواهیم این کار را انجام دهد و دقت مورد نیاز را داشته باشد.
  • ولی اگر فرد سالمند گرفتار این زخم شد، باید آن را به طور مرتب با آب و صابون شست و شو داده، زخم را کامل خشک کرده و آن را بپوشانید، توجه کنید برای خشک کردن حوله را بردارید و بگذارید نه اینکه روی زخم بکشید و این کار باعث آسیب کم تر به زخم می شود.
  • رعایت بهداشت در بستر فرد هم باید کاملا رعایت شود، این کار هم به بهبود کمک می کند هم باعث پیشگیری می شود، از جمله کارهای مهم در این زمینه عوض کردن منظم ملحفه و پتو های استفاده شده در بستر بیمار است.
  • و مورد آخر از باندهای آنتی باکتریال و ضدمیکروبی استفاده کرده و زخم را پانسمان کنید که در کنترل و کاهش زخم موثر است، این پانسمان های آنتی باکتریال و ضدمیکروب میکروب ها، زخم و قارچ های ایجاد شده را جمع آوری کرده و از گسترش پیدا کردن آن عفونت پیشگیری می کند اما نکته قابل توجه به صورت مرتب تعویض کردن این پانسمان ها است.

روش‌ هایی برای بهبود زخم بستر

زمانی که بافت های بدن که شامل درم، اپیدرم، ماهیچه و پوست می باشد در زمان طولانی تحت فشار قرار بگیرند ممکن است یک یا چند نقطه از بدن دچار زخم شود که به آن زخم بستر گفته می شود، به بیان ساده تر : به مدت طولانی به یک حالت خوابیدن و تغییر ندادن وضعیت، سائیده شدن در صندلی یا بستر، استفاده کردن نامناسب از لگن بیمار و یا کشیدگی بر اثر ملحفه می تواند به قسمتی از پوست و بافت های بدن آسیب برساند.

زخم بستر به 4 مرحله تقسیم می شود که مرحله 1 و 2 با مراقبت از بیمار ب طور منظم و در زمانی به طول تقریبا هفته ها یا ماه ها بهبود می یابد، اما در مرحله 3 و 4  بهبود زخم در شرایط سخت و دشواری قرار دارد، چون زخم های بستر گستردگی ابعاد دارند باید برای درمان آن از چند پزشک متخصص کمک گرفت:

  • پزشک ارشد که برای درمان زخم بستر برنامه ای مرتب و منظم تنظیم کند.
  • پرستارانی که برای مراقبت و بهبود این زخم ها تحصیل کرده باشند و تجربه کافی داشته باشند.
  • چون درمان و بهبود طولانی است وجود یک مشاور و یا مدد کار اجتماعی کمک بزرگی است.
  • فیزیوتراپ که برای حرکت و فعالیت به شما کمک خواهد کرد.
  • برای رژیم غذایی روزانه که برای بهبود این بیماری مفید و ضروری است به یک متخصص تغذیه نیاز دارید.
  •  متخصص ارتوپد، متخصص اعصاب و یا جراح پلاستیک که در صورت نیاز در بهبود و درمان به شما کمک کند.

فشار نواحی مبتلا را کم کنید

در اولین مرحله برای درمان اینن زخم بهتر است سعی کنید فشاری که بر آن قسمت وارد می شود و باعث زخم می شود را کاهش دهید یا کاملا بردارید.

تشک و بالش مخصوص

وسایلی مانند تخت و بالش مخصوصی که به نشستن و خوابیدن فرد در حالت مناسب کمک می کند به شما کمک خواهند کرد تا از فشار وارد بر زخم کم کنید.

جابجا شدن

اگر زخم بستر ایجاد شد باید به طور منظم تغییر موقعیت داده و جا به جا شوید، اگر روی ویلچر می نشینید باید سعی کنید هر پانزده دقیقه وزن تان را روی طرف دیگر ویلچر بیندازید، از پرستار سالمند یا کسی که از سالمند مراقبت می کند بخواهید که هر ساعتی یک بار موقعیت سالمند را تغییر بدهند و اگر فرد روی تخت بستری است هر دو ساعت موقعیت فرد را تغییر دهید.

زخم بستر
زخم بستر

پانسمان زخم‌ و پاکسازی آن

پانسمان کردن موجب می شود که زخم شما به طور قابل توجهی مرطوب باشد در نتیجه در برابر عفونت محافظت می شود و همچنین بقیه قسمت های پوست خشک می ماند.

یکی از مهم ترین کار ها در درمان و ترمیم زخم پاک سازی است، این کار از عفونت زخم پیشگیری می کند، هنگامی که پوست تحت تاثیر مرحله اول (زخم شکافته نشده) است ، آن را با آب و صابون به آرامی و خوبی شست و شو دهید و آن را خشک نمایید، زخم هایی که باز شده اند را با محلول سالین یا سرم نمکی زمانی که پانسمان را عوض می کنید بشویید.

برداشتن بافت آسیب‌ دیده

همه ی بافت های مرده، آسیب دیده و عفونی را به منظور بهبود و درمان سریع تر که بر اساس نوع زخم و سر سختی راه های مختلفی دارد جدا  و برداشت می کنند، برای برداشتن بافت آسیب دیده برخی مواقع از جراحی استفاده میکنند و در بعضی موارد به صورت مکانیکی و با استفاده از دستگاه آب با فشار زیاد و یا با پانسمان کردن مخصوص بافت آسیب دیده را جداسازی و برداشت می کنند.

گاهی اوقات برداشت زخم کوچک و غیر عفونی و جدا سازی بافت آسیب دیده به طور طبیعی انجام می شود که آن را بدن با استفاده از آنزیم ها انجام می دهد، این روش برای زخم های کوچک و غیر عفونی است و در بعضی موارد هم توسط پانسمان مخصوصی که زخم را تمیز و مرطوب نگه می دارد استفاده می شود.

مکمل درمان زخم بستر

کنترل درد : زخم بستر خیلی باعث درد می شود و مصرف داروهای ضد درد و التهاب مانند ایبوپروفن و ناپروکسن برای کم کردن درد توصیه می شود.
آنتی‌بیوتیک : زخم بستر عفونی که با روش های دیگر درمان نمی شود را می توان با داروهای آنتی بیوتیک خوراکی یا موضعی کمی بهبود بخشید در نتیجه این دارو ها در صورتی که پزشک تجویز کند را می توان داروی زخم بستر نامید.
کنترل اسپاسم و گرفتگی عضلات : گرفتگی عضلات به دلیل ایجاد سایش و بریدگی میتوانند زخم بستر ایجاد کرده یا آنها را وخیم‌تر کنند.
درمان با فشار منفی : در این روش درمانی از یک دستگاه مکنده برای پاکسازی کردن زخم استفاده می‌شود. این روش در درمان برخی از زخم‌های بستر موثر است و به درمان آن ها کمک می‌کند.

در این مقاله به موضوعشکستگی لگن پرداختیم که می توانید آن را مطالعه کنید.

زخم بستر سالمندان
زخم بستر سالمندان

زخم بستر در چه محل هایی بیشتر دیده می‌شود؟

فشار معمولا باعث ایجاد زخم بستر در نواحی از بدن می‌شود که ماهیچه یا چربی ندارند، به همین جهت، نواحی زیر بیشتر از سایر نقاط بدن مستعد ایجاد زخم بستر هستند:

  • مچ پا
  • آرنج
  • پاشنه
  • باسن
  • تیغه‌های شانه
  • ستون فقرات
  • استخوان دنبالچه
  • انگشتان پا

درمان زخم بستر در منزل

اولین راه درمان این بیماری در خانه انجام می شود، در اصل مواردی که برای پیش گیری ذکر شد از مواردی است که می تواند جلوی رشد زخم بستر را در ابتدا بگیرد و به نوعی بهبود این زخم را در منزل امکان پذیر می کند.

با این حالی اگر مشکل بیمار جدی تر شد درمان و بهبود در منزل و توسط خودتان سخت می شود، در این حال اگر منتقل کردن فرد مبتلا به زخم بستر به بیمارستان سخت است می توانید از خدمات پرستاری در منزل کمک بگیرید.

پس پرستار این بیمار باید هرروز به منزل برای عوض کردن پانسمان زخم و بررسی وضعیت فرد بیاید، همچنین مراقبت دائمی از بیمار برای انجام کارهای اولیه همانند، تغییر موقعیت بیمار، گذاشتن لگن و … از اهمیت بالایی برخوردار است باید زیرنظر متخصص باشد.

زیرا در بیشتر اوقات مشکل به وجود آمدن به دلیل اشتباه بودن مواردی مانند لگن بیمار، تشک نامناسب و … است، در کنار این مورد ها روش های تخصصی تر برای بهبود بیمار شامل این موارد است: راه های کنترل درد، استفاده کردن از آنتی بیوتیک مناسب با نظر پزشک، استفاده از پماد زخم بستر براسی سالمندان، کنترل گرفتگی عضلات و استفاده از درمان با فشار منفی.

پیشگیری از ایجاد زخم بستر

شما می‌توانید با تغییر مکرر موقعیت بدن بیمار از استرس وارده بر روی پوست و در نهایت از ایجاد زخم بستر جلوگیری کنید، راهبردهای دیگر عبارت اند از:

  • مراقبت از پوست
  • تغذیه مناسب
  • مصرف زیاد مایعات
  • ترک سیگار
  • مدیریت استرس
  • ورزش روزانه

توصیه‌ های زیر برای تغییر موقعیت بدن بیمار روی تخت یا صندلی بسیار مفید هستند:

هر یک ساعت یک بار موقعیت بدن بیمار را تغییر دهید.
اگر بیمار قدرت کافی را دارد، از او بخواهید که با فشار دادن بازو ها روی تخت یا ویلچر، نشیمنگاه خود را از روی صندلی یا تخت بلند کند.

کوسن یا تشکی را انتخاب کنید که باعث کم شده فشار شود، بالشتک و تشک مخصوص را برای کم کردن فشار بخرید، استفاده از کوسن دونات برای کسانی که روی ویلچر می نشینند مناسب تر است زیرا فشار را به اطراف یرده و در آن قسمت ها متمرکز می کند.

پوست بیمار را تمیز و خشک نگه دارید و آن را با یک پاک‌کننده ملایم بشویید و خشک کنید، این روتین پوستی را به طور منظم انجام دهید تا پوست در معرض رطوبت، ادرار و مدفوع قرار نگیرد.
برای محافظت از پوست در برابر ادرار و مدفوع از کرم‌ های ضد رطوبت استفاده کنید، در صورت نیاز به طور مکرر و مرتب ملحفه و لباس بیمار را عوض کنید، مراقب دکمه‌ های لباس و چین و چروک‌های روی ملحفه باشید که پوست را تحریک نکند.
هرروز پوست را بررسی کنید و علائم هشدار دهنده را جدی بگیرید.

زخم بستر
زخم بستر

بهترین درمان‌های گیاهی زخم بستر در منزل

درمان زخم بستر در سالمندان به روش‌ های سنتی و با استفاده از خواص دارویی بعضی گیاهان نیز ممکن است، البته در این زمینه نتیجه های علمی دقیقی وجود ندارد؛ اما تجربه ثابت کرده است استفاده از برخی مواد غیرشیمیایی، می‌تواند در بهبودو درمان این نوع زخم موثر باشد.

زردچوبه، عسل، آلوئه ورا، روغن نارگیل، سرم نمکی، پنیرک و گل ختمی از جمله این موارد هستند، با اندکی تفاوت اغلب این موارد به عنوان ماده شستشو دهنده زخم و پانسمان‌ کننده آن مورد استفاده قرار گرفته و می‌توانند تا حدودی موجب کاهش درد و خونریزی زخم بستر شوند.

سپید گستر از بهترین پرستاران برای انجام خدمات پرستاری در منزل استفاده می کند، پرستار سالمند و پرستار کودک، مراقبت از بیمار در منزل، اجاره تجهیزات پزشکی و… از خدماتی هستند که سپید گستر ارائه می دهد.

تماس با خدمات پرستاری سپید گستر
تماس با خدمات پرستاری سپید گستر
انتشار یافته: 8
  1. سیدابوالقاسم 2 سال قبل

    باسلام
    .آیاامکان داره زخم بسترباعث مرگ بیماربشه یاخیر؟
    باتشکر

    1. sepidadm 2 سال قبل

      با سلام شرایط مگر بسیار حاد باشد وگرنه با پیشگیری می توان آن را کنترل کرد

    2. مهدی 2 سال قبل

      درود وقت شما بخیر بستگی به سطح درجه ی زخم دارد و عفونت نکرده باشد و وارد خون نشده باشد می‌توان با پانسمان های متعدد یا اگر به درجه های سطح سه یا چهار رسیده باشند با عمل های لایه برداری و پیوند آن را خوب کرد ولی کاملا نیاز به نگهداری راه به همراه دارد

  2. اسدالله کرمی 1 سال قبل

    من یکی از کاربران دائمی سپید گستر
    شما هستم

  3. سجاد ایمانی 1 سال قبل

    من شرکت شمارو به همه کسایی که دارن نظرات را میخونن و میبینن پیشنهاد می کنم

  4. سیدعلی آخوندی 1 سال قبل

    چطوری میتونم با چند تا پرستار کودک مصاحبه کنم؟

  5. الهه کاشمری 7 ماه قبل

    پدرم زخم بستر درجه یک داشتن از شما پرستار گرفتیم خداروشکر خیلی بهتر شده زخم هاشون ممنون از حمایت و توجه تون

    1. sepidgostar 7 ماه قبل

      سلام و عرض ادب خوشحالیم که از خدمات پرستارای مجموعه ما رضایت داشتید، موفق باشید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

لطفا نظرات و پیشنهادات خود را با رعایت موارد اخلاقی وارد نمایید